Bob’s Ultieme Gids voor het winterklaar maken van de Scheepsmotor
Veel Bob-fans vroegen me al om meer te weten te komen over de klussen die je moet doen om de scheepsdiesel in je boot winterklaar te maken. Hieronder vind je het resultaat van mijn eigen ervaring (en van behoorlijk wat research 🙂 ).
Help me om deze lijst nog beter te maken !
- Heb je vragen bij bepaalde onderdelen ?
- Doe jij bepaalde klussen normaalgezien anders ?
- Doe je nog andere dingen ?
Laat het me weten ! Laat je reactie achter onderaan op de pagina of stuur me een mailtje: meindert[at]bootcoachbob.nl
Oliesysteem
Tap de olie af of zuig ‘m uit de motor met een oliepomp. Vervang de oliefilter en vul de motor met nieuwe olie.
(Hoe dat allemaal moet zie je in deze videocursus: Oliefilter vervangen)
Het vervangen van de olie moet op het einde van het seizoen omdat er in gebruikte olie zuren en andere stoffen zitten die de onderdelen binnen in je motor aantasten. Niet iets dus om de hele winter zo te laten, dus best verse olie in de motor doen voordat de winter begint.
Vervang ook de olie uit de keerkoppeling.
Laat de motor draaien en warmlopen en zet ‘m achtereenvolgens een paar seconden in z’n vooruit en in z’n achteruit, zodat de nieuwe olie zich goed kan verspreiden doorheen de hele motor.
Check nogmaals het oliepeil en vul bij als dat nodig is.
Brandstofsysteem
Check het groffilter op water en vervuiling. Zit er water of vuil (drab) in het inspectieglaasje van de filter ? Dan kan het zijn dat er veel meer water, dieselbacterie of vuil zit onderaan in je tank en dat kan erg slecht zijn voor je motor. Tap dan de onderste laag diesel uit je tank (hopelijk heb je een aftapkraan, zoja, check dat ie echt op het laagste punt van je tank staat). Anders pomp je een paar liters diesel van op de bodem van de tank, met een pompje met een slang (in de vuldop) die tot op de bodem geraakt. Zit die diesel dat ook vol drab (= dieselbacterie) of water, dan kan je eerst proberen om het onderste gedeelte uit je tank volledig af te tappen / uit te pompen tot je geen water of drab meer tegenkomt. Als je geen water of drab meer tegenkomt en als je diesel er nog helder uitziet (niet donker van kleur), dan kan je normaalgezien verder varen.
Als je diesel er echter donker uitziet, zit er niets anders op dan je hele dieseltank leeg te pompen of af te tappen en reinigen met een speciaal product.
Als je water/drab tegenkomt is het sowieso slim om je brandstoffilters te vervangen, want de kans is groot dat die drab ook in je filters zit.
Heb je vaak water in je diesel, check dan eens hoe de ontluchting van je tank eruit ziet. Soms zit de ontluchtingsopening zo in de romp geplaatst dat regenwater er zo in kan lopen, of dat stevige golven er zo water in kunnen drukken.
Vervang sowieso elk najaar het groffilter en het fijnfilter van de motor. Ontlucht de motor. (Hoe dat moet zie je in deze videocursus: Brandstoffilters vervangen en dieselsysteem ontluchten)
Vul de tank helemaal tot bovenaan af met diesel. Door de temperatuurverschillen binnen en buiten de boot kan er zich immers condens gaan vormen aan de binnenkant van de tank (bovenkant). Een deel van dat condenswater zakt daarna in en onder je diesel. Tussen dat water (onderaan) en de diesel (bovenaan) vindt de dieselbacterie het reuzefijn vertoeven, en dat is dus geen goede zaak. Het is sowieso
Nu is een goed moment om de boot uit het water te halen.
Saildrive
Voor motoren met een saildrive: vervang de olie in het staartstuk als de boot op de wal staat.
Koelsysteem
Water kan bevriezen, daardoor uitzetten en op die manier delen van je motor beschadigen. Dat is voor direct gekoelde motoren (waar zeewater de hele motor koelt door middel van koelwaterkanalen doorheen de motor) nog een groter risico dan voor indirect gekoelde motoren (waar zeewater koelvloeistof koelt die op zijn beurt door de hele motor loopt).
Als je een indirect gekoelde motor hebt, moet je sowieso zorgen dat de koelvloeistof in je motor niet kan bevriezen. Hiervoor check je ten eerste of de koelvloeistof nog voldoende tegen de vorst kan (enkel met indirect gekoelde motoren natuurlijk). Dit doe je met een koelvloeistofweger (te krijgen in b.v. een autospeciaalzaak). Als de koelvloeistof niet meer genoeg bescherming biedt tegen de vorst kan je de koelvloeistof ofwel aanvullen, ofwel aftappen en vervangen door nieuwe koelvloeistof.
Voor wat betreft het zeewatersysteem start je best met het doorspoelen van het zeewatersysteem met zoet water: zet de zeewaterkraan toe, ontkoppel de zeewaterslang en hang ‘m in een emmer met zoet water. Start je motor en laat ‘m lopen totdat de emmer op is.
Nu kan je het zeewatersysteem beschermen tegen de vorst. Daarvoor zijn er 2 mogelijkheden.
- Het zeewatersysteem vullen met antivries: hang de ontkoppelde buitenwaterslang in een emmer met opgeloste antivries. Gebruik liefst geen antivries met ethyleenglycol (= de stof die meestal in antivries zit), want dat is erg schadelijk voor het milieu. De antivries die bij de eerste voorjaarsstart uit je uitlaat komt is vaak erg moeilijk op te vangen, en zo belandt er elk voorjaar toch nog veel giftige antivries in onze wateren. Gebruik liever antivries op basis van propyleenglycol, dat is niet giftig en wordt ook gebruikt voor het vorstvrij houden van het drinkwatersysteem aan boord.
- Een tweede optie is het zeewatersysteem gewoonweg droog maken. Dat houdt in dat je het systeem leeg laat lopen. Zorg dat je de laagste delen van de motor ook zeker aftapt. Daarna demonteer je de impeller (hoe je dat doet zie je in deze videocursus: impeller vervangen). Smeer de impeller in met waterbestendig vet (Vaseline b.v.) en plaats ‘m terug (pomphuisdeksel niet helemaal toeschroeven anders kan de impeller zich vastzetten gedurende de winter). Alternatief is om de impeller in een afgesloten plastic zak te bewaren. Laat dan de motor een paar seconden lopen om het water dat nog in de uitlaatslang zat eruit te blazen. Als je een uitlaat met water-geluidsdemper of een ‘waterlock’ hebt, zuig dan het resterende water dat nog in de uilaat zit, eruit met een pompje.
Zeewaterfilter (wierpot)
Maak de zeewaterfilter (of ‘wierpot’) schoon: draai het filterdeksel van de wierpot en maak de filter schoon met water of indien nodig een sopje van detergent (liefst ook weer biologisch afbreekbare detergent, zoals Ecover). Check ook de afdichtingsring van de filter op scheuren en andere beschadigingen, vervang ‘m indien nodig en smeer ‘m in met vaseline voordat je de filter terug monteert.
Schoonmaken buitenkant motor
Check de buitenkant van de motor op vuil/olie/diesel. Kijk ook zeker naar de naden van waar verschillende onderdelen van de motor op elkaar zijn geschroefd (b.v. waar de warmtewisselaar op de rest van de motor gemonteerd zit). Als je op bepaalde plekken kleine beetjes (oude) olie ziet lekken, of een witachtige aanslag ziet (= zoutkristallen), kan dat een teken zijn dat een pakking het begeven heeft, waardoor er dus olie of water uit de motor lekt. Afhankelijk van waar die pakking zit is het dan tijd om zelf de pakking te vervangen als je dat kan, of om de motor na te laten kijken door een monteur.
Beschermen tegen roest
Check de bedieningskabels van de motor op beschadigingen en roest (soms zichtbaar doordat de bescherming van de kabel wat opgezwollen is). Vervang de kabel indien nodig en vet de metalen onderdelen van de kabels in, b.v. met WD40.
Bespuit de dynamo en de startmotor licht met WD40 om vocht tegen te gaan (en om de dynamo lichtjes te smeren). Dit kan je ook doen met de overige elektrische onderdelen op de motor (kabels, aansluitingen, …) om vocht tegen te gaan.
Invetten
Als er delen van de motor ingevet moeten worden (kijk in de handleiding van je motor voor eventuele invetpunten), vet die dan in.
Accu
Zorg dat de accu(‘s) volledig zijn opgeladen. Een accu kan zich in enkele maanden tijd ontladen, en een ontladen accu kan bevriezen en daardoor beschadigen. Laat de accu minimaal eens per maand volledig op, of installeer een druppellader die continu aan staat. Een klein zonnepaneel of kleine windgenerator is hier ook prima geschikt voor.
Eventueel kan je ook de accu ontkoppelen om het verlies uit de accu tijdens de winter tot een minimum te beperken.
Slangen en rubberen onderdelen
Check slangen op beschadigingen: weke plekken, gaten, scheurtjes, … check ook onder de slangklemmen: draai ze een beetje los zodat je ze opzij kan bewegen en de slang inspecteren. Check tegelijk ook de slangklemmen op slijtage. Draai daarna de slangklemmen terug aan.
Check alle rubberen onderdelen van de motor op slijtage en week worden. Zo kan b.v. gemorste diesel je motorsteunen aanvreten.
Beluchter
Check of de beluchter nog goed werkt. Gaat het over een beluchter met een rubberen ventieltje, dan kan je dat ventieltje wassen met warm water (of eventueel een warm sopje van water en detergent). Op die manier was je het zout eraf; dat zout kan ervoor zorgen dat het ventieltje blijft vastzitten en dus je beluchter onbruikbaar maakt. Goed afspoelen en droog maken en terug monteren (een videocursus hierover volgt binnenkort).
Schroef
Demonteer de schroef. Smeer de schroefas (of de pin die uit de saildrive komt) in met waterbestendig vet (vaseline b.v.).
Check de schroef op slijtage. Is je schroef gecorrodeerd, dan is er misschien een probleem met de anodes onderaan de romp of een ander probleem waardoor galvanische corrosie z’n werk heeft kunnen doen.
Heb je een klapschroef, demonteer die dan, ontvet ‘m (b.v. met remmenreiniger), vet ‘m terug in en berg ‘m op op een droge plek.
Check de rubberen afdichting tussen de schroef en de schroefas of saildrive op slijtage.
Openingen naar de binnenkant van de motor
Sluit de openingen naar de binnenkant van motor af (luchtinlaat, uitlaat, ontluchting van de dieseltank, …). Zo voorkom je ongewenste bezoekers (spinnen, motjes, …) en vuil in je motor.
Tot slot kan je ook een dekzeiltje over de motor leggen. Mocht er dan een lek zijn in je boot boven de motor, dan sijpelt het water niet op je motor zelf.
Je vergeet meer dan je denkt …
Zorg ervoor dat je voor jezelf een duidelijk bericht achterlaat (b.v. een papier op je kaartentafel) met de dingen die je zeker nog moet doen voordat je je motor terug start in de zomer (b.v. impeller terug monteren, luchtinlaat terug openmaken, …).
Veel succes ! Vergeet niet om hieronder je reactie na te laten !
Stukken meer technische diepgang dan het boek van Don Casey. Nigel Calder is dan weer een autoriteit in de UK. Hij heeft al ongelofelijk veel tijd op het water doorgebracht en dat merk je in dit boek: hij geeft zeer grondige technische uitleg, maar blijft ook erg met de voeten op de grond (met advies zoals: ja, je kan dure AGM accu’s kopen, maar we hebben ondervonden dat golfkarretjes-accus het ook best goed doen aan een fractie van de prijs). Ik zou dit boek enkel kopen als je nu eenmaal graag weet hoe alles nu precies technisch en gedetailleerd in elkaar zit. Toch blijft dit boek niet enkel theoretisch, maar krijg je ook alle nodige bootklus-informatie.
Dit is eigenlijk het meest praktisch bruikbare Nederlandstalige bootklusboek dat ik ken. Het boek legt 67 veel voorkomende klussen uit aan de hand van duidelijke foto’s en een goeie uitleg. Gelukkig is het vertaald door Olav Cox, wat ervoor zorgt dat de teksten goed in elkaar zitten. Hij heeft er zelfs hier en daar wat van zijn typische humor in kunnen verstoppen.
